Cá betta (Betta splendens), là giống cá kiểng có dạng hình giống cá lia thia nhưng màu sắc phối trộn rực rỡ với nhiều dạng đuôi như đuôi tưa, đuôi kép, đuôi tròn bán nguyệt… Cá betta hiện được ưa chuộng, hấp dẫn nhiều người nuôi kiểng, đá cá. Cá betta được nhập về chủ yếu từ Thái Lan, giá bán lẻ tại các cửa hàng cá kiểng khoảng 20.000 – 100.000 đồng/con, có con giá vài trăm ngàn đồng. Đây là loài cá dễ nhân giống, tuy nhiên nếu không đáp ứng đúng kỹ thuật thì khó thành công, tỷ lệ hao hụt sau khi nở rất cao. Để nhân giống cá betta đạt kết quả, theo KS. Lý Vĩnh Phước (Trung tâm khuyến nông – khuyến ngư TP.HCM) cần lưu ý những vấn đề sau.
Là giống cá đẻ trứng, trước khi đẻ, con trống nhả bọt trên mặt nước, ép con mái cho trứng rơi ra ngoài môi trường, thụ tinh và mang trứng vào ấp trong tổ bọt. Con trống chăm sóc trứng và cá con trong những ngày đầu non nớt. Khi cá bắt đầu sử dụng thức ăn ngoài (từ ngày thứ 4 – ngày thứ 6) do người nuôi cung cấp là thời điểm quan trọng nhất. Đây là lúc cá con hao hụt nhiều do thức ăn bổ sung không đúng thời điểm, không phù hợp, hoặc thời điểm chuyển cá ra hồ không phù hợp, mức nước ươm quá cao… Những con cá còn lại trong bầy có hiện tượng phân đàn thành nhiều kích thước, tăng trưởng chậm, sức đề kháng giảm, màu sắc và kiểu dáng xấu. Đối với loại cá này, nếu làm cá đá, thì mất dần tính gan lì, không có răng hoặc ít răng.
Trên thực tế, để tránh những rủi ro thường gặp trên, cần có những can thiệp kịp thời. Thời điểm tách cá cha ra khỏi cá con rất quan trọng. Nếu tách quá sớm, cá con sẽ rất yếu, hay thiếu oxy dẫn đến chết ngộp. Nếu tách trễ, cá con sẽ bị suy dinh dưỡng do thiếu thức ăn, phân đàn cao hoặc sẽ bị cá cha ăn. Nên chọn ngay thời điểm cá con chuyển đời sống từ đáy (dụng cụ ép cá), lên tầng mặt nước, thân chuyển từ màu nâu vàng sang vàng, cá chuyển sang kiểu bơi lội chủ động. Sau khi tách cá cha (thường sau 4 ngày), khối noãn hoàng tiêu hết, là thời điểm thuận lợi và phù hợp nhất để chuyển cá con ra ao, hồ ươm. Dụng cụ ươm cá (hồ, ao, vèo, xô, chậu…), mức nước 10 – 20 cm, thả bèo lục bình chiếm 1/2 – 2/3 mặt nước, che lưới giảm sáng. Nên cấy vào môi trường ươm cá loại bo bo (trứng nước), nhuyễn, nhỏ trước một ngày khi chuyển cá con ra dụng cụ ươm. Dùng nước vo gạo, hoặc nước cám gạo, lọc bỏ phần xác, tưới đều khắp môi trường ươm cá. Nước vo gạo làm thức ăn cho bo bo, để chúng sinh sản trong hồ ươm. Chọn thời điểm sáng sớm hoặc chiều mát để cho cá con ra. Khi cho cá ra hồ, nên cho cá tự bơi, hoặc hơi nghiêng dụng cụ đưa cá ra ngoài.
Cá betta còn một giai đoạn nữa cũng cần để ý. Trong tháng tuổi đầu tiên, khi chuyển từ ăn mồi là bo bo sang ăn trùn chỉ, nếu không có giai đoạn để cá quen từ từ với thức ăn mới, tránh gây sốc đột ngột thì sẽ hao hụt thêm. Nên giảm lượng bo bo từ từ và thay dần trùn chỉ, cho đến khi cá chuyển sang ăn được trùn chỉ 100%. Mức nước hồ ươm nên tăng dần, từ không quá 30 cm trong tháng nuôi đầu tiên tăng dần đến cuối tháng thứ hai đạt khoảng 40 – 60 cm. Giữ vệ sinh hồ nuôi, tránh ô nhiễm, nguồn nước dơ bẩn.
